تعامل حیات فکری و سیاسی در دوره امویان

نویسندگان

پروین ترکمنی آذر

چکیده

اندیشمندان در طول تاریخ، نقش مؤثری در حیات سیاسی جوامع داشته اند. به همین جهت حکومتگران با آگاهی از نقش و جایگاه مهم آنان، برای سهولت سلطه بر جامعه و کسب مقبولیت و مشروعیت، تعامل با اندیشمندان و همراه ساختن حیات فکری جامعه را با حکومت ضروری می­دانسته­ اند؛ امّا این تعامل دوجانبه همیشه به سود طبقه حاکم نبوده، بلکه گاهی تفکر گروهی از اندیشمندان در مقابله با حکومتگران، موجب تضعیف یا حتی سقوط آنان گردیده است. مقاله حاضر، تعامل حکومتگران اموی و اندیشمندان جامعه را بررسی می کند و چگونگی شکل گیری، هدف و تاثیر گذاری هر یک از گروه ­های فکری مانند اهل حدیث، مرجئه، جبریون و قدریه را در دوره امویان تبیین می نماید و مدلل می سازد که اندیشمندان جامعه اسلامی درتعامل با خلفای اموی یکسان عمل نکرده اند. چنان که گروهی از اندیشمندان در خدمت خلفای اموی قرار گرفته و به ابزاری برای توجیه حکومت آنان تبدیل شدند، و در مقابل، گروهی دیگر به نقد خلفا و خلافت اموی پرداختند و منشا تغییر و تحولاتی در جامعه اسلامی گردیدند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پیوند فکری تکفیری‌های داعش با حکومت امویان

ظهور جریان وهابیت و در پی آن پدیدار شدن پدیده‌های جدید فکری و سیاسی همانند طالبان، القاعده، القاعده فی بلاد الرافدین و داعش، مدعیان متفاوتی را در گفتمان دینی جهان اسلام رقم زد. رهاورد این جریان و گفتمان، ترویج نوع مشخصی از عقیده و باور دینی و رویۀ متفاوتی از عمل فقهی نسبت به مسلمانان دیگر است که برای غلبه بر دیگر جوامع مسلمان، به تکفیر مسلمانان دیگر پرداخت و تصویر جدیدی از خشونت معطوف به دیندار...

متن کامل

حیات فکری و سیاسی عبدالله بن عباس

عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب از بزرگترین شخصیت های طراز اول نسل نخست امت اسلامی و پدر علم تفسیر شمرده شده است. از آنجا که وی از اعتبار علمی فراوانی برخوردار بود و مدتی از دوره ی پیامبر(ص) و خلفای سه گانه و نیز روزگار امام علی (ع) و حسنین (ع) را درک کرد و گاه مواضع متفاوتی را در هر یک از این دوره ها، در عرصه های سیاسی و فرهنگی اتخاذ نمود، در تاریخ اسلام و تشیع از جایگاه مهمی برخوردار است. مواضع ...

تعامل فکری امامیه با معتزله در دوره آل بویه

قرن چهارم هجری با قدرت¬گیری آل بویه و اقدامات تمدنی آنان، عصر تحولات فکری و تمدنی گسترده¬ای بود، به ویژه این که بغداد محل حضور گروه¬ها و فرقه¬های متعدد بوده و گردهم¬آیی پیروان ادیان و مذاهب مختلف اسلامی در این شهر رقم خورد. در این شهر، سه جریان نمود آشکاری داشتند؛ جریانی با تآکید بر محور بودن عقل در تفسیر دین و جریانی در برابر آنان بر سنت و دوری از حاکمیت عقل میدان¬دار بودند و جریان سوم بر اعتد...

متن کامل

بررسی اندیشه سیاسی خوارج در دوره امویان (132-41 .ق)

جنبش خوارج نماینده روح سرپیچی و تعصبهای قبیله ای و ناسازگاریهای تاریخی که در تیره ها و در قبایل عرب ریشه دارد نشان میدهد؛ و به همین جهت تأثیر آن بر اندیشه سیاسی این گروه در دوره امویان می باشد، که موجب شورشهای بسیاری در حکومت امویان بود. البته این شورشها موفقیت و پیروزی برای خوارج ایجاد نمی نمود ولی به کلیه نواحی اسلامی بسط پیدا کرد. از نظر سیاسی خوارج، امویان را خلفای واقعی نمی شمردند و غاصب و...

15 صفحه اول

جایگاه اجتماعی، فرهنگی و سیاسی زنان در دوره امویان (41ـ132هـ)

گسترش نفوذ اعراب مسلمان در سرزمین های مجاور شبه جزیره، از زمان خلفای راشدین آغاز شده بود؛ و در دوره امویان تثبیت یافت و پس از کم رنگ تر شدن جنجال های نظامی زمینه اختلاط ذهنی و فرهنگی در این دوره ایجاد شد. پیچیدگی اجتماعی در این دوره نسبت به دوره اسلامی پیش از خود بیشتر شده بود و شرایط جدیدی را به همراه داشت. پژوهش حاضر می کوشد تا توصیفی از اوضاع و احوال زنان به عنوان بخشی گسترده از جامعه آن روز...

15 صفحه اول

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
تاریخ و تمدن اسلامی

ناشر: دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد علوم و تحقیقات

ISSN 1735-7071

دوره 5

شماره شماره2 (پیاپی10 پاییز و زمستان 1388) 2009

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023